كربلا از شهرهاي كشور عراق و از سرزمين هاي مقدس و پراهميت نزد شيعيان است.اهميت اين شهربيش از هر چيز به سبب وقوع شهادت امام حسين (ع) و يارانش در واقعه عاشورا و نيز وجود حرم امام حسين و حضرت عباس (ع)در آن است .شيعيان از سرتاسر جهان براي زيارت در مناسبت هاي گونان به اين شهر مي آيند .اوج اين حضور در ايام عزاداري محرم و صفر و به ويژه اربعين است كه گروه هاي مختلف با پاي پياده به كربلا مي آيند .علاوه بر اين در نيمه شعبان هم شيعيان زيادي با پاي پياده خود را به كربلا مي رسانند.كربلا داراي يك حوزه علميه است كه از ديرباز محل تحصيل و تدريس عالمان زيادي بوده است .كربلا به دليل همين اهميتش مورد توجه دوستان و دشمنان بوده است . اين شهر درطول قرن ها هاي گذشته هم به خود آباداني ديده است و هم مورد هجوم و غارت قرارگرفته است.
موقعيت جغرافيايي
كربلا مركز استان كربلاست.اين استان از شمال به استان النبار ، از جنوب به استان نجف ، از شرق به استان بابل و از غرب به باديه شام و عربستان صعودي محدود مي شود. شهر كربلا بر كناره صحرا ، در جنوب غربي رودخانه فرات و در ميان منطقه هاي آبرفتي كه به "سواد"مشهور است ،قرار دارد اين شهر در فاصله 105 كيلومتري در جنوب غربي بغداد واقع شده است.
مزارات كربلا
علاوه بر حرم امام حسين و حضرت عباس در كربلا مزار و مدفن جمع زيادي از مشاهير و بزرگان است كه برخي از آنها عبارت اند از :
مزار ياران امام حسين عليه السلام
عمده ياران امام حسين عليه السلام كه در واقعه عاشورا به شهادت رسيدند،در نزديكي امام حسين (ع) دفن شده اند.اما برخي از آنان به دلايل مختلف در اماكن ديگر دفن شده اند كه عبارت اند از:
حربن يزيد رياحي
قبيله وي،جنازه او را از ميدان جنگ خارج كرده و در 9كيلومتري غرب كربلا به خاك سپرد.همان جا كه امروزه به سبب وجود قبر او به "روستاي حر" معروف است.بارگاه وي در 370ق به دستور عضدالدوله ديلمي ساخته شد ودر 914ق شاه اسماعيل صفوي ،پس از زيارت قبر وي، دستور تجديد بناي آن را صادر كرد.
عون بن عبدالله
در كنار اتوبان كنوني كربلا-بغداد،مزار با شكوهي است كه متعلق به عون بن عبدالله است . بنا به روايتي وي همان عون بن عبدالله بن جعفر طيار فرزند زينب كبري (س)است كه در روز عاشورا به شهادت رسيد ،اما بنا به روايتي ديگر اين جا مزار عون بن عبدالله يكي از احفاد امام حسن مجتبي (ع) است و اين صحيح تر به نظر مي رسد،زيرا بايد عون نيز در كنار ساير شهدا دفن شده باشد.
طفلان مسلم
در اتوبان كربلا-بغداد، در فاصله 30كيلومتري كربلا، در حومه شهركي به نام مسيب مزار و مرقد طفلان مسلم بن عقيل قرار دارد.
عالمان و سادات
از دير باز به سبب قداست اين مكان در داخل و خارج حرم، ده هاتن از عالمان و روحانيان و سادات به خاك سپرده شدند كه برخي از آنان قبر و نشان مشخصي دارند از جمله : برخي از فرزندان امامان يا نواده هاي آن ها در جاهاي مختلف كربلا ، در داخل و يا پيرامون آن شهر دفن هستند از جمله :
محمد بن نبي بن كاظم عليه السلام
وي نوه گرامي امام كاظم عليه السلام است كه در ميان عرب ها به امام نوح شهرت دارد و در منطقه "طويرج" 12كيلومتري كربلا دفن است.
اخرس بن كاظم عليه السلام
محمد بن ابي الفتح مشهور به "الاخرس" از نواده هاي امام موسي بن جعفر عليه السلام ،در محله اي به نام الابتر در اطراف كربلا به خاك سپرده شده است . در آن محل زيارت گاهي بنا شده و زائران زيادي به آنجا مي روند.سادات آل خراسان در نجف به الاخرس منسوب هستند.
سيد احمد ابو هاشم
نسب وي با چند واسطه به امام موسي كاظم (ع)مي رسد. سيد احمد در شمال غربي منطقه شفائه (در 25كيلومتري آن) دفن شده و مزار و گنبد و صحن دارد و گنبد آن با كاشي هاي آبي مزين شده است.
ابن حمزه
عماد الدين ابو محمد بن علي بن حمزه بن حسن عبيدالله بن عباس بن علي عليه السلام ، مشهور به ابن حمزه و از نواده هاي حضرت عباس عليه السلام است. وي از عالمان بزرگ و فقيهان برجسته و راويان حديث بود و در قبرستان قديمي كربلا –طويرج قرار گرفته دفن شده است.
ابو احمد حسين بن محمد (304ق-400ق)
نسب او با 3نسل به امام موسي كاظم عليه السلام مي رسد. وي پدر گرامي سيد رضي وسيد مرتضي است.
سيد رضي(385ق-406ق)
سير رضي از عالمان شيعه در قرن چهارم هجري و گرد آورنده نهج البلاغه است. او در كنار پدر و برادرش در نزديكي قبر سيد ابراهيم مجاب در رواق غربي حرم دفن است.
سيد مرتضي (355ق-436ق)
سيد مرتضي يا شريف مرتضي ، از عالمان و فقيهان بزرگ شيعه در قرن چهارم هجري و صاحب تاليفات زيادي است.
ابن فهد حلي(758ق-841ق)
قبر شيخ احمد بن محمد بن فهد، فقيه بزرگ اماميه در غرب خيابان باب القبله داخل مسجدي قرار دارد كه به نام او معروف است وي خانه اش را براي زائران به عنوان منزل گاهي وقف كرده بود و پس از مرگش او را در همان خانه خود به خاك سپردند. شاه عباس در 1033 ق باغ جنوب قبر ابن فهد را به صورت مسجدي در آورد و آن را كاشي كاري كرد و گنبدي روي قبر وي برپا ساخت.
شيخ يوسف بحراني(1107ق-1186ق)
شيخ يوسف آل عصفور بحراني صاحب كتاب الحدائق الناضره در رواق شرقي حرم دفن شده است وي به همراه سيد علي طباطبايي و وحيد بهبهاني در يك مقبره آرميده اند.
علامه وحيد بهبهاني(1118ق-ق1259)
شيخ محمد باقر بن محمد اكمل مشهور به وحيد بهبهاني از عالمان بزرگ شيعه در قرن دوازدهم هجري است. وي در رواق شرقي حرم دفن شده است.او در كربلا رهبري و مرجعيت شيعيان رابرعهده داشت.
سيد كاظم رشتي(1214ق-1259ق)
سيد كاظم بن قاسم حسيني رشتي از شاگردان شيخ احمد احسايي است. قبر وي در رواق شرقي حرم است.
شريف العلماء (1246ق)
محمد شريف بن حسن آملي از عالمان بزرگ شيعه و استاد شيخ مرتضي انصاري است . وي در سمت جنوب شرقي آستان در يكي از كوچه هاي فرعي خيابان امام حسين عليه السلام دفن شد و داراي بقعه بود كه امروزه از ميان رفته است.
سيد علي طباطبايي
سيد علي طباطبايي صاحب كتاب رياضي المسائل در فقه است . وي در رواق شرقي حرم خاك شد. او ديوار شهر كربلا را بنا كرد. فرزند او به سيد محمد مجاهد معروف است.
مجاهد(1180ق-1242ق)
سيد محمد مهاجر فرزند سيد علي طباطبايي صاحب رياض و نوه دختري مرحوم علامه بهبهاني صاحب كتاب مفاتيح و مناهل است.او به سبب حضورش در صحنه نبرد با روس ها به مجاهد معروف شد.قبرش دربين الحرمين كربلاداراي گنبد و ضريح فولادي بوده است.كه در توسعه كنوني از ميان رفته است.
شيخ محمد تقي شيرازي (1338ق)
شيخ محمد تقي شيرازي از مراجع بزرگ شيعه و از رهبران قيام مردم عراق عليه سلطه انگلستان (1920ق) است كه با مجاهدت هاي خود ، سلطه و نفوذ انگليس را در عراق از بين برد. اورا در ضلع جنوبي شرقي صحن در مقبره اختصاصي خود دفن كردند. در 1263ق هنگام توسعه صحن بقعه اي به نام "ايوان شيرازي" به مساحت 200متر دركنار آن قبر بنا شد كه محل تدريس و تحصيل طلبه ها شده بود ولي به دستور رژيم بعث تعطيل شد.
خاندان قزويني(مجتهد قزويني)
در داخل صحن و در مسير صحن امام حسين عليه السلام به سوي صحن ابوالفضل العباس يعني باب قاضي الحاجات در حجره اي سه تن از خاندان مجتهد قزويني دفن شده اند:
آقا سيد ابراهيم ين محمد مجتهد قزويني صاحب ضوابط الصول (1262ق)
آقا سيد مهدي مجتهد
شيخ محمد حسين قزويني (1281ق)
در دالان صحن كوچك همين مكان قبر شيخ السلام قزويني واقع است.
شيخ عبدالحسين تهراني
شيخ عبدالحسين تهران از فقيهان و عالمان معاصر بود كه در يكي از حجره هاي سمت غربي صحن خاك شده است.
سيد عبدالله بحراني
سيد عبدالله بحراني عالم و فقيه و مولف الافاضات الحسينيه و شرح مختصر النافع علامه حلي است كه در رواق ابراهيم مجاب به خاك سپرده شده است. در كنار او و فرزندش سيد محسن و نوه اش سيد محمد بن سيد محسن ، صاحب كتاب هاي الفصول البهيه في بعض الخبار الحجج المرضيه و هدايه العباد دفن شده اند.
صاحب ضوابط
سيد ابراهيم بن محمد باقر موسوي قزويني حائري عالم بزرگ شيعه و معروف به صاحب ضوابط در ميدان مقابل باب الشهداء دفن است. تاليف او در باب فقه شهرت دارد.
خاندان برغاني
چند تن از خاندان برغاني كه از عالمان بزرگ و از فقيهان شيعه بوده اند،در رواق غربي حرم (رواق بالاسر) به خاك سپرده شده اند معروف ترين آنها ملا محمد علي برغاني است كه در 1271ق از دنيا رفت . وي تاليفات فراواني در فقه و تفسير دارد. ديگر فرزندش ميرزا عبدالوهاب از عارفان و فقيهان عصر قاجار بود كه در 1294ق فوت كرد. قبر ملا علي برغاني متوفي 1269ق تيز در اين مكان واقع است.
سيد مرتضي طباطبايي
سيد مرتضي فرزند سيد محمد طباطبايي حسيني بروجردي پدر سيد مهدي بحرالعلوم است كه در 1204ق از دنيا رفت . او را در رواق شرقي حرم به خاك سپردند.
خاندان آل كمونه
چند تن از مشاهير خاندان آل كمونه در زيرزمين خزانه جواهر آستان، بين رواق پادشاهان و مسجد آستان حسيني دفن هستند اين افراد از عالمان و اديبان كربلا بودند. از جمله شيخ مهدي كمونه (ف1272ق) كليد دار آستان ، شيخ ميرزا حسن كمونه (ف 1292 ق) هم چنين برادرش كه پس از او به توليت آستان رسيد و نيز شيخ محمد علي كمونه (ف 1282ق) كه از شاعران شيعه بوده است.
سيد هاشم حداد
قبر وي در وادي الصفاي كربلاست.
قبور پادشاهان و رجال سياسي
پادشاهان آل بويه
چند تن از پادشاهان آل بويه در صحن حرم امام حسين دفن شده اند.در زمان هاي پيشين بقعه اي بر فراز قبر آنان وجود داشت كه در 1268 ق تخريب شد.
پادشاهان و رجال قاجار
مظفرالدين شاه
وي از پادشاهان قاجار است كه فرمان مشروطيت را در 1324ق صادر كرد و در همان سال از دنيا رفت . بر اساس وصيتش او را در كربلا به خاك سپردند . قبر وي داخل رواق پادشاهان است.
محمد علي شاه
محمد علي شاه فرزند مظفرالدين شاه از پادشاهان دوره قاجار و از مخالفان مشروطه است كه به سبب به توپ بستن مجلس شوراي ملي شهرت دارد. وي در 1341ق از دنيا رفت و در كنار قبر پدرش دفن شد.
احمد شاه
احمد شاه فرزند محمد علي شاه و آخرين پادشاه سلسله قاجار است كه در دوران وي كودتاي 1299رضاخان به وقوع پيوست .او در 1348ق از دنيا رفت و در كنار قبر پدرش به خاك سپرده شد.
امير كبير
ميرزا تقي خان هزاوه اي مشهور به امير كبير صدراعظم معروف ناصرالدين شاه است كخ به دستور وي در 1298ق در حمام فين كاشان به قتل رسيد و در رواق پادشاهان به خاك سپرده شد. در كنار قبر وي فرزندش ساعد الملك و برادرش ميزا حسين خان دفن شده اند.
معيرالممالك
دوستعلي خان معير الممالك رييس ضراب خانه و امور دارايي عصر ناصري در داخل رواق دفن است قبر او در اتاقي كوچك و آينه كاري شده قرار دارد.
حاجي ميرزا آغاسي
از وزيران عصر محمد شاه قاجار است.او را در رواق پادشاهان به خاك سپردند.
ظل السلطان
ظل السلطان فرزند ناصرالدين شاه و حاكم اصفهان در عصر ناصري و مظفري است. قبر وي در رواق پادشاهان قرار دارد.علاوه بر خاندان قاجار شاهزادگاني از هند نيز در حرم مدفونند كه معروفترين آنها زاهد الدين شاه و سلطان برهان نظام شاه پسر سلطان احمد هندي است.
آثار تاريخي كربلا
همانطور كه در اين فصل اشاره شد كربلا شهري است با پيشينه درخشان تاريخي و فرهنگي و از زمان هاي بسيار كهن آثار تاريخي زيادي را در خود جاي داده است . امروزه گرچه بسياري از آنها از بين رفته اند همان مقدار باقي مانده نشان از اين سابقه تاريخي دارد.
قصرها و قلعه ها
قلعه اخيضر
اين قلعه در منطقه هاي به همين نام در 20كيلومتري غرب شهر كربلا واقع است .تاريخ بناي آن به زمان هاي كهن برمي گردد و در مورد بانيان آن اختلاف نظر وجود دارد. در داخل قلعه مسجد كوچكي وجود دارد و اطراف ديوار هاي آن بصورت برج ساخته شده است.
قلعه هندي
آقا محمد خان قاجار براي حفظ امنيت شهر كربلا قلعه مستحكم و حصاري استوار پيرامون شهر بنا كرد.اين قلعه كه در 4كيلومتري شهر قرار دارد،با مرگ آقا محمد خان نيمه تمام ماند و مرحوم سيد علي طباطبايي هزينه آن را از هندوستان تامين كرد و آصف الدوله هندي نيز در ابتداي قرن سيزدهم هجري بر آن حجره ها و مكان هايي ساخت تا زائران كربلا بتوانند شب را در آنجا اقامت كنند. به همين مناسبت اين قلعه به "قلعه هندي" معروف شد. مساحت آن به حدود 3هزار متر مي رسد. اين قلعه بار ها و بارها زائران كربلا را در مسير اين شهر دچار راهزنان و حراميان مي شدند پناه داده و از خطر رهانيد.
قصر عطشان
زمان ساخت اين قصر به عصر عباسي باز مي گردد و در 30كيلومتري جنوب غربي كربلا واقع است . امروزه بخشي از ديواره ها و طاق هاي آن باقي مانده كه با آجرهاي بسيار محكم ساخته شده اند.اين ديوار ها و طاق ها به عنوان اسلحه خانه و يا پناهگاه براي زائران بود.گفتني است قصرهايي چون ابن مقاتل و نيز ديوار هاي شهر كربلا تا قرن چهاردهم هجري برپا بوده كه امروزه تخريب گشته اند.
مقام ها
مقام امام صادق عليه السلام
در اطراف حرم امام حسين عليه السلام در زمينه هاي معروف به جعفريات قبه و زيارت گاهي وجود دارد كه گفته ميشود امام صادق عليه السلام هنگام زيارت امام حسين عليه السلام در آن مكان با آب نهر فرات غسل زيارت ميكرد.اين نقطه در ساحل غربي نهر علقمه قرار دارد و گنبد اين مقام با كاشي مزين است.
مقام حضرت مهدي (عج)
در سمت چپ نهر حسينيه كنوني ، در ورودي كربلا و راه مقام امام صادق عليه السلام ، بقعه و مقامي است كه گنبد بلندي دارد.اين بقعه به ياد و نام حضرت بقيه الله بنا شده است.
مقام زين العابدين عليه السلام
در ابتداي قرن سيزدهم (1217ق) ابوطالب خان جهانگرد معروف به خيمه گاه يا مقام زين العابدين اشاره مي كند كه همسر آصف الدوله بنايي روي آن احداث كرده بود. اين مقام ظاهرا در كنار بيمارستان امام حسين عليه السلام امروزي است و برخي آن را محل اصلي خيمه گاه مي دانند.
مساجد كربلا
شهر كربلا بيش از يكصد مسجد دارد كه معروفترين آنها عبارت اند از: مسجد راس الحسين (ع) ، مسجد عمران بن شاهين ، مسجد شهين ثاني،مسجد سردار حسن خان ، مسجد ناصري، مسجد شهرستاني، مسجد حميديه، مسجد سيد علي نقي طباطبايي، مسجد كبيس،مسجد شيخ يوسف بحراني، مسجد شيخ خلف، مسجد اردبيلي ها، مسجد حاج نصرالله ،مسجد خيمه گاه
حسينيه هاي كربلا
با توجه با اينكه كربلا شهري زيارتي است و ساليانه صدها هزار مسلمان از سرتاسر كشورهاي شيعه نشين براي زيارت به اين شهر مقدس مشرف مي شوند از اين رو بسياري از مردم شهر هاي گوناگون به ساختن حسينيه و زائر سرا پرداخته اند و تعداد حسينيه ها در اين شهر به بيش از يكصد حسينيه مي رسد كه مهمترين آنها متعلق به ايرانيان است. مانند: حسينيه تهراني ها، اصفهاني ها ،مازندراني ها، قمي ها و آذربايجاني ها و ده ها حسينيه ديگر كه قسمت عمده اين مراكز در سال هاي اخير منهدم و ويران شده است.
نقشه شهر كربلا و مناطق چهار گانه آن
نسخه جديد نقشه شهر كربلا با همت ستاد شمسا در كربلاي معلي جهت راهنمايي مديران،زائرين و عوامل ستادي باز توليد شده است.
در اين نقشه كه در مقياس 4000/1و سيستم UMT جهت راهنمايي زائزين و مديران تهيه شده است علاوه بر اماكن زيارتي،محلات و خيابان ها،موقعيت تمامي هتل هاي طرف قرارداد حج و زيارت در مانگاه هاي حج و زيارت ،مراكز ستادي ،آشپزخانه هاي مركزي و پاركينگ هاي نقل زائرين و همچنين فاصله شهر كربلا از ساير شهر هاي زيارتي و نقاط مورد تردد زائرين نيز مشخص گرديده است.
نقشه شهر نجف اشرف
جايگاه هاي زيارتي شهر نجف اشرف
حرم مطهر اميرالمومنين علي (عليه السلام): آستان مقدس حضرت علي (عليه السلام) در مركز شهر قرار دارد كه از يك گنبد طلايي عظيم و يك گنبد خانه و رواق هاي متعدد و يك صحن با برخي ضمائم تشكيل شده است .نخستين ساختمان حرم مطهر در دوران هارون الرشيد عباسي بنا گرديد و پس از آن همواره در حال تجديد و عمران و توسعه بوده است. ساختمان امروزي از آثار صفويه است .گنبد عظيم و ايوان روحبخش آن به دستور ناصرالدين شاه افشار با خشت هاي طلايي تزيين شده .آيينه كاري حرم به وسيله هنرمنداني از اصفهان در سال هاي دهه چهل شمسي انجام گرفت .قبر مطهر حضرت درون صندوقي از خاتم و ضريحي نقره اي قرار دارد.صندوق خاتم از ساخته هاي دوران شاه اسماعيل صفوي است و از نفايس روزگار به شمار مي رود. ضريح مطهر توسط هنرمندان هندي و چيني در سال 1345ه.ق در هند به همت رهبر شيعيان اسماعيلي ساخته و تقديم حرم مطهر گرديده است.گرداگرد مرقد منور را از چهار سو و رواق در برگرفته است كه همگي به زيباترين شكل توسط هنرمندان ايران تزيين يافته است .حرم داراي صحن بسيار بزرگ و دلگشايي است كه اطراف مرقد مطهر را رد برگرفته است .اين ضحن از ساخته هاي دوران صفوي كه نماي آن با كاشي هاي خشتي زيبايي تزيين يافته و داراي دو ويژگي منحصر به فرد است.
نخست آنكه : در تمامي فصول سال،هنگام ظهر شرعي ، سايه از سمت شرق از ميان مي رود.
دوم آن كه: همواره نخستين اشعه آفتاب هنگام بامداد از ميان بازار بزرگ شهر گذشته و پس از عبور از دروازه صحن به ضريح مقدس مي تابد.
درگرداگرد صحن مطهر اتاق هايي قرار دارد كه همگي آرامگاه بزرگان است. صحن داراي چهار دروازه اصلي است كه بزرگترين آنها در سمت شرق واقع شده و به "باب الذهب" شهرت دارد.دومين دروازه در سمت شمال قرار گرفته و به " باب الطوسي" معروف است.
سومين دروازه در جنوب است به نام "باب القبله" و چهارمين آن در سمت غرب واقع شده و به " باب سلطاني" مشهور است.حرم مطهر داراي برخي بيوتات ضميمه است كه عبارت اند از:
الف: مسجد عمران بن شاهين، كه در دالان منتهي به باب الطوسي قرارگرفته است.اين مسجد كهن از بناهاي عمران بن شاهين حاك جنوب عراق در نيمه قرن چهارم هجري است.
ب-مسجد خضراء در زاويه شمال شرقي صحن است كه داراي تاريخ كهن مي باشد .اين مسجد در سال 1385 هـ به طرز زيبايي باز سازي گرديد و ده ها سال يكي از مراكز اصلي تدريس در حوزه علميه نجف به شمار مي رفت.
ج- تكيه بكتاشيها ، اين تكيه در دوره حاكميت عثمانيان بر عراق ساخته شده و محل تجمع و برگذاري مراسم صوفيان بكتاشي ترك بوده است.ساختمان اين تكيه كه امروزه به انبار آستانه تبديل شده درشمال غرب صحن واقع است.
د- مسجد بالاسر،در دالان سمت غربي صحن قرار گرفته و در محراب آن قطعاتي از كاشي هاي خشتي متعلق به قرن ششم هجري به چشم مي خورد.
قبرستان وادي السلام: اين قبرستان يكي از مقدس ترين گورستان هاي مسلمانان و شيعيان است و در روايات آمده " هر مومني در شرق يا در غرب جهان ديده از جهان برگيرد به روح او ندا مي رسد كه به وادي السلام ملحق شو" و بدين منظور فرشته اي است به نام " ملك نقاله" كه ارواح مومنان را از سرتاسر جهان به اين گورستان مي آورند.
مقام حضرت حجت (عج) : اين مقام گورستان وادي السلام قرار دارد و جايگاه مقدسي است كه به آن حضرت نسبت داده مي شود.از اين رو مردم به زيارت و نماز گزاردن در آن مي پردازند.
آرامگاه حضرت هود و حضرت صالح ( عليه السلام) : اين آرامگاه در بخش آغازين گورستان وادي السلام واقع شده است. بنابر روايات اين دو پيامبر در اين سرزمين مدفون اند.
مقام حضرت زين العابدين(عليه السلام) : بنا به گفته ر.ايات جايگاهي است كه امام سجا (عليه السلام) هنگام زيارت قبر جد خود در آنجا به نماز ايستاده است و اين مقام در مغرب شهر نجف واقع است.
صافي صفا: مسجدي است كه گفته مي شود امير المومنين (عليه اسلام) در آنجا نماز گزارده است و در گوشه اي از آن مدفن يكي از ياران حضرت قرار دارد.
مسجد حنانه: اين مسجد در محله اي بدين نام در ميانه بزرگراه نجف –كوفه قرار دارد و جايي است كه بنا برگفته روايات ،هنگامي كه سر امام حسين (عليه اسلام) درآن قرار داده شده به ناله پرداخته و يا تعظيم كرده است. از اين رو به حنانه مشهور است.
آرامگاه شيخ طوسي: او يكي از مشاهير فقهاي اماميه و موسس حوزه علميه نجف است . در سال 460 هـ وفات يافت و در خانه خود مدفون گرديد، اين مكان پس از مدتي تبديل به مسجدي گرديد كه طي ده قرن گذشته يكي از مراكز تدريس حوزه نجف شمرده مي شود. امروزه اين مسجد به نام "جامع الشيخ الطوسي" در شمال حرم مطهر و به فاصله كوتاهي از آن قرار دارد و نيز در گوشه اي از اين مسجد آرامگاه علامه آيه الله سيد محمد مهدي بحر العلوم قرار گرفته كه مشاهير علماي اماميه و متوفاي 1212هـ . است.
علماي مدفون در نجف: همانطور كه پيشتر گذشت ، نجف آرامگاه جمع بسياري از عالمان بزرگ است كه برخي از آنان عبارت اند از:
*علامه حلي: در اتاقي كه در راهروي جنب گلدسته شمالي قرار دارد،مدفون است.
گفتني است ه قبر حاج آقا مصطفي خميني(رحمه الله) در همين مقبره قرار دارد.
*مقدس اردبيلي: در اتاقي كه در ايوان طلا و جنب گلدسته جنوبي واقع شده ،مدفون است.
*سيد محمد كاظم يزدي: قبر او در مقبره بزرگي است كه در سمت شمال صحن مطهر قرار دارد.
*شيخ مرتضي انصاري،قبر وي درون اتاقي است كه در سمت غرب راهرو و دالان باب القبله قرار دارد.
*ميرزاي نائيني ،مدفون در دومين مقبره پيش از زاويه جنوبي است.
*آخوند خراساني،در مقبره جنوبي واقع در دالان باب الذهب قرار دارد. در نزديك او مدفن فقيه مشهور ميرزا حبيب الله رشتي و سيد ابوالحسن اصفهاني واقع است.
*آيت الله بهبهاني ،وي از رهبران مشروطيت بود كه به دست مخالفان و عوامل بيگانه ترور شد. قبر او در دومين مقبره پس از دروازه باب السوق به سمت شمال قرار دارد.
*علاوه بر اين بزرگان كه داراي مقابر مشهوري هستند،در صحن و حجره هاي اطراف آن نيز گروه زيادي از شخصيت هاي ديني مدفون اند كه برخي از آنان عبارت اند از آيات عظام :سيد محمد سعيد حبوبي،شربياني،شيخ محمد حسين آشتياني،سيد ابوالقاسم خويي، سيد محمود شاهرودي، حاج آقا حسين قمي،شيخ الشريعه اصفهاني، سيد عبدالحسين شرف الدين ، آقا ضياء الدين عراقي،شيخ محمد حسين غروري اصفهاني،حاج محمد حسين امين الضرب و جز اينها...
مساجد مشهور نجف عبارت اند از:
مسجد شيخ طوسي :در كنار مقبره ايشان واقع است و همچنان محل تدريس اساتيد حوزه نجف مي باشد.
مسجد شيخ انصاري: مشهور به مسجد ترك ها كه امام خميني(قدس سره) در آن به اقامه نماز جماعت و تدريس مي پرداخت.
مسجد هندي: از مساجد بزرگ و مشهور نجف و يكي از مراكز تدريس در حوزه علميه نجف و در كنار آن كتابخانه آيت الله حكيم و آرامگاه او قرار دارد.
مسجد خضراء : از مساجد مشهور نجف است كه سال ها محل تدريس در حوزه علميه نجف به شمار مي رفت.
مسجد جواهري: كه به علت دفن مرحوم صاحب جواهر (رحمه الله) در آن بدين نام مشهور است.
مدارس ديني نجف
از آنجا كه شهر نجف از ده قرن پيش تا كنون بزرگترين حوزه ديني بوده است مدارس بسياري در آن به هدف سكونت و تدريس طلاب ساخته شده كه مشهور ترين آنها عبارتند از: مدرسه قوام،مدره آخوند،مدرسه سيد يزدي،مدرسه قزويني،مدرسه سليميه،مدرسه جامعه النجف الدينيه،مدرسه بخارايي،مدرسه صدراعظم،مدرسه بادكوبي،مدرسه مهديه،مدرسه آيت الله بروجردي،مدرسه ايرواني،مدرسه معتمد،مدرسه هندي،مدرسه شربياني،مدرسه خليلي و مدرسه يزدي
كتابخانه هاي نجف
نجف شهري حوزوي و مركز علم و عالمان بوده و هست و از اين رو داراي كتابخانه هاي بسيار است كه معمولا در هر مدرسه كتابخانه اي وجود دارد ليكن تعدادي از آنها مهمتر هستند عبارتند از:
*كتابخانه حيدريه: تاريخ آن به قرن چهارم هجري و به دوره آل بويه مي رسد و داراي نسخه هاي بسيار نفيس است.امروزه در يكي از حجرات صحن مي باشد.
*كتابخانه اميرالمومنين:از سوي مرحوم علامه اميني (صاحب الغدير) در محله حويش ساخته شد و آرامگاه آن مرحوم نيز در جوار آن است.
كتابخانه آيت الله حكيم: در مجاورت مسجد هندي است. ارامگاه آن مرحوم در گوشه اي از مسجد قرار دارد.
نقشه شهر نجف
نقشه شهر نجف نسخه جديد نقشه شهر نجف باز توليد شده شمسامي مي باشد.اين نقشه با همت شركت شمسا در مقياس 7000/1 و سيستم UTM جهت راهنمايي زائرين و مديران تهيه شده است. در اين نقشه علاوه بر اماكن زيارتي ،محلات و خيابان ها موقعيت تمامي هتل هاي طرف قرار داد حج و زيارت ، درمانگاه هاي حج و زيارت ،مراكز ستادي و پاركينگ ها نيز مشخص گرديده است. علاقمندان به دريافت فايل مي توانند به قسمت گنجينه سايت بخش نقشه ها مراجعه نموده و فايلPDF آن را دريافت نمايند.
شهر نجف مهم ترين شهر مذهبي عراق،مدفن اميرالمومنين امام علي (ع) و مركز استان نجف مي باشد بخش مركزي آن در موقعيت جغرافيايي 32درجه شمالي و 44 درجه و 19 دقيقه شرقي قرار گرفته و زاويه انحراف قبله آن 21درجه و 53دقيقه است ارتفاع اين شهر از سطح دريا 10الي 80 متر بوده و مرتفع ترين قسمت آن منطقه حرم و اطراف آن و پست ترين قسمت آن قسمت غربي شهر يعني بحر النجف يا درياي قديمي نجف مي باشد.
نجف شهري در 75 كيلومتري جنوب شرقي كربلا و 160 كيلومتري جنوب بغداد قرار گرفته است . شهر نجف از لحاظ جغرافيايي پيوسته به شهر كوفه بوده و در غرب آن قرار دارد.نزديكي شهر نجف و كوفه به نحوي است كه نمي توان اين دو شهر را از هم مجزا دانست.
نجف در قديم به عنوان يكي از مناطق حاشيه اي كوفه محسوب مي شد اما امروزه به خاطر اهميت بالاي نجف و موقعيت مذهبي و سياسي آن ، اين شهر كوفه است كه در ذيل نجف و تحت قيوميت آن قرار گرفته است.
نجف قديم به حالت يك منطقه بيضي نامنظم مي باشد كه قطرش شرقي-غربي آن 950و قطر شمالي-جنوبي آن 780 متر است . دور اين منطقه را خياباني به نام شارع المحيط احاطه و خيابان طوسي و الرسول آن را به دو بخش شرقي –غربي و خيابان امام صادق (ع) و امام زين العابدين(ع) كه در شمال و جنوب حرم موازي با هم امتداد دارند اين منطقه را به بخش هاي شمالي و جنوبي تقسيم مي كنند كه حرم و بازار در حد فاصل آنها قرار دارند.منطقه نجف قديم به چهار محله مشراق ،براق،عماره و حويش تقسيم شده است.
- چهارشنبه ۱۶ دی ۹۴ | ۱۵:۴۲
- ۷۶ بازديد
- ۰ نظر
تاريخچه كربلا